Przeprowadzając badanie pacjenta z SM należy mieć na uwadze, że jest to szczególna choroba układu nerwowego. Z tego też powodu możemy spodziewać się, że wyniki tego badania również będą „wyjątkowe”.
Szacowany czas czytania: 7 minut
Czego dowiesz się z tego wpisu
Przed fizjoterapeutami badającymi i pracującymi z pacjentami ze stwardnieniem rozsianym pojawia się wiele trudności. Są one związane ze stosowaniem narzędzi ewaluacji oraz terapii stworzonych dla pacjentów po udarze, czy urazie rdzenia kręgowego.
Jakkolwiek najważniejszą rzeczą, jaką należy pamiętać, to iż stwardnienie rozsiane to choroba wyjątkowa. Twoje badanie musi to wziąć pod uwagę. Im rzetelniej je wykonasz, tym bardziej rzetelna będzie terapia.
Fizjoterapia pacjenta z SM — wywiad
Wywiad chorobowy to pierwsza część badania fizjoterapeutycznego pacjenta z SM. Głównym celem całego schematu badania fizjoterapeutycznego, które obejmuje badanie przedmiotowe i opisywane w tym wpisie badanie podmiotowe (wywiad chorobowy) jest ustalenie status quo. To na jego bazie będziemy mogli stworzyć plan terapii pacjenta z już postawioną diagnozą SM.
Badanie podmiotowe/wywiad chorobowy w SM
Przeprowadzając wywiad chorobowy pacjenta z SM według opisanego schematu uzyskasz bardzo dużo informacji. Dzięki nim zrozumiesz, w jaki sposób choroba wpływa na życie pacjenta, z którym będziesz pracować.
Wiek
Wiek pacjenta z SM ma ogromne znaczenie. Młodszy pacjent w perspektywie kolejnych lat życia będzie miał dłuższy okres, podczas którego będzie funkcjonować ze stwardnieniem rozsianym.
W przypadku pacjenta starszego prócz problemów związanych z chorobą dodatkowo musisz wziąć pod uwagę zmiany, które są charakterystyczne dla procesów inwolucyjnych (takie trudne słowo opisujące w medycynie starzenie się).
Lekarz kierujący
Dlaczego warto zapytać o to w wywiadzie z chorym na SM? Wiedza na temat tego kto pokierował pacjenta do Ciebie jest istotna, ponieważ każdy z lekarzy w zależności od specjalizacji może mieć nieco inne podejście w kwestii prowadzenia pacjenta oraz komunikowania się z fizjoterapeutą.
Diagnoza (Dx) – jaka postać choroby
W badaniu podmiotowym chorego z SM należy zapytać o diagnozę, a dokładniej o postać choroby, np. rzutowo-remisyjna, pierwotnie-postępująca, wtórnie-postępująca, itd. Chcemy dowiedzieć się ponadto, kiedy pacjent usłyszał diagnozę. Jeśli jest to sytuacja „świeża”, pacjent będzie prawdopodobnie nadal przytłoczony informacją o chorobie.
Może być również tak, że pacjent miał symptomy od wielu lat, zanim postawiono ostateczne rozpoznanie. Oznacza to, że mógł żyć z SM bez odpowiedniego leczenia, a to ma większy wpływ na układ nerwowy.
Historia obecnej choroby
W badaniu podmiotowym pacjenta z SM „historia obecnej choroby” odnosi się do informacji na temat symptomów, które są tu i teraz. Są to objawy, które najbardziej przeszkadzają i obecnie mają największy wpływ na jakość życia.
Najprościej rzecz ujmując historia obecnej choroby to odpowiedź na pytanie „z jakiego powodu pacjent zdecydował się szukać pomocy u fizjoterapeuty?”
Wcześniejsza historia medyczna i zabiegi operacyjne
Wcześniejsza historia medyczna ma związek ze wszystkimi informacjami, które mogą (ale nie muszą) wiązać się z SM. Są to na przykład informacje na temat epizodów bólu kręgosłupa, problemów układu krążenia czy dolegliwości ze strony układu trawienia.
Wszystkie te informacje mogą mieć wpływ na przebieg fizjoterapii, dlatego też trzeba wziąć je pod uwagę.
Najbliższe otoczenie oraz praca zawodowa
Informacje odnośnie realiów społecznych, w jakich znalazł się pacjent SM, a które przekładają się na proces leczenia jest również ważną kwestią, o którą należy zapytać w wywiadzie. Informacje te są związane z historią zatrudnienia, w jakim wymiarze godzin pacjent pracuje, czy wykonywana praca ma charakter siedzący, czy też wymaga przemieszczania się.
Ta część wywiadu odnosi się także do informacji na temat najbliższego otoczenia. Wobec tego będziemy chcieli się dowiedzieć, czy chory ma bliskie osoby, które go wspierają i pomagają na co dzień.
Przyjmowane leki
Kwestii leków, które przyjmują pacjenci z SM, również nie można pominąć w trakcie badania przedmiotowego. Wiedza z tego zakresu pozwoli Ci zrozumieć, jaki rodzaj leczenia wdrożył lekarz. Czy leczenie skoncentrowane jest bardziej na wyciszaniu objawów na przykład przy pomocy Baklofenu (spastyczność), Ampyry (zaburzenia chodu), Gabapentin (dyzestezje) czy też supresji układu odpornościowego przy pomocy immunomodulatorów.
Jeśli są to immunomodulatory to czy są podawane w odstępach tygodniowych jak ma to miejsce w przypadku leków z grupy CRAB, czy jest to Tysabri?
Jeśli pacjent przyjmuje leki z grupy CRAB musisz być świadom, że w dniu podania leku pacjent może mieć objawy grypopodobne oraz mniej energii w trakcie terapii.
Informacje na ten temat znajdziesz we wpisie „Rehabilitacja SM – wpływ leków na fizjoterapię”.
Najważniejsze wyzwanie dla pacjenta z SM
Odnosi się do tego, co najbardziej niepokoi pacjenta, a w czym Ty jako fizjoterapeuta możesz pomóc.
Wcześniejsza i obecna fizjoterapia
Ważna jest także informacja czy pacjent wcześniej korzystał już z fizjoterapii zarówno ze względu na SM jak i innych problemów. Warto dopytać ponadto czy wykonuje obecnie jakieś ćwiczenia fizyczne.
Informacje tego typu są ważne, ponieważ jeśli pacjent nie ma wcześniejszych doświadczeń z ćwiczeniami fizycznymi, aktywnością fizyczną czy też fizjoterapią będzie to sugerować rozpoczęcie terapii od zadań mniej skomplikowanych, łatwiejszych do zrozumienia i generalnie bardziej przyjaznych dla osób początkujących.
Cel pacjenta z SM
Ostatecznie, w trakcie zbierania wywiadu musimy uzyskać informację o tym, jaki cel chce osiągnąć pacjent z SM poprzez terapię. Postaraj się doprowadzić do sytuacji, by zwerbalizował go w sposób tak bardzo konkretny jak tylko jest to możliwe. Na przykład: chcę być w stanie…
- wykonać „X”,
- dojść do i wrócić z najbliższego sklepu spożywczego (łącznie 400 m),
- pojechać do, zrobić zakupy i wrócić z najbliższego centrum handlowego. Będzie to wymagać łącznie 2h chodzenia + możliwość prowadzenia samochodu lub korzystania z komunikacji miejskiej,
- wziąć wnuczę na ręce (podnoszenie 22 kg).
Ze względu na motywację i obiektywny pomiar postępów terapii cel pacjenta powinien być mierzalny.
Podsumowanie
Podsumowując, powyższe badanie podmiotowe to jedna z dwóch części badania fizjoterapeutycznego. Schemat ten pozwoli Ci uzyskać najważniejsze informacje, które będą pomocne w tworzeniu, jak również prowadzeniu terapii pacjenta z SM.
Wpisy, które mogą Cię zainteresować, jeżeli pracujesz z pacjentami z SM: