Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL) to jedna z najczęstszych kontuzji sportowych, która wymaga trudnych decyzji dotyczących leczenia – czy lepsza będzie operacja, czy postawić na rehabilitację po zerwaniu ACL?
Badanie przeprowadzone przez Uniwersytet w Lund i opublikowane w „The New England Journal of Medicine” rzuca więcej światła na ten temat. W artykule przeanalizujemy wyniki tego badania oraz podpowiemy, jakie wnioski mogą z niego wyciągnąć pacjenci oraz fizjoterapeuci.
Badanie z Uniwersytetu w Lund
Wyobraź sobie następującą sytuację. Udało ci się zebrać grupę 121 prawie zdrowych, młodych (18-35lat), wysportowanych mężczyzn. Napisałem „prawie zdrowych” bo Ci ochotnicy mają świeżo, na ostro (…) pozrywane więzadło krzyżowe przednie (ACL). Wyobraź sobie teraz, że składasz im propozycję „nie do odrzucenia” mówiąc:
Ci z was, którzy trafili do grupy II przechodzą rehabilitację, spotykamy się za 2 lata, zbieramy wyniki porównując waszą sprawność do obecnej i dopiero wtedy, jeśli wciąż będziecie zainteresowani, poddamy was operacji.
Brzmi niewiarygodnie, prawda? A jednak, The New England Journal of Medicine opublikował właśnie takie badanie, które przeprowadzili naukowcy z Uniwersytetu w Lund (Szwecja). W badaniu tym porównano rezultaty operacji i rehabilitacji po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego.
Rezultaty (nie)operowania zerwanego więzadła krzyżowego przedniego (ACL)
Wszystkich uczestników zbadano przy pomocy „Knee Injury and Osteoarthritis Outcome Score”.
Za pomocą 5 kwestionariuszy składających się na KOOS oceniano następujące parametry:
- zmianę poziomu bólu,
- zmianę objawów,
- poziom sprawności podczas wykonywania aktywności dnia codziennego,
- poziom aktywności podczas uprawiania sportu i rekreacji,
- jakość życia ze względu na uraz kolana.
W grupie I (operowanej) po okresie 2 lat poprawiły się wszystkie parametry, a całkowita ilość punktów świadcząca o tej poprawie wzrosła średnio o 39,2.
W grupie II (nieoperowanej) również wszystkie mierzone parametry się poprawiły, a średnia ilość punktów wzrosła o 39,4.
Jak widać uzyskane wartości sugerują brak różnic pomiędzy grupami, co z kolei można interpretować w tym przypadku jako brak wyższości rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego nad leczeniem konserwatywnym.
Co ciekawe, spośród 59 uczestników z grupy II 23 poddało się opóźnionej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego, natomiast pozostałych 36 zrezygnowało z tej możliwości.
Zerwanie ACL a rozwój zmian zwyrodnieniowych
Zerwanie ACL związane jest z ryzykiem rozwoju zmian zwyrodnieniowych w stawie kolanowym. Jednak odpowiednio zaplanowana rehabilitacja może ograniczyć to ryzyko. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule „Zerwanie ACL – czy rehabilitacja może spowolnić zwyrodnienie stawów”.
Regularna praca nad wzmocnieniem mięśni kulszowo-goleniowych oraz mięśnia czworogłowego może wspierać funkcjonalność stawu i zmniejszać obciążenia na strukturach wewnętrznych.
Znaczenie mięśni kulszowo-goleniowych w rehabilitacji po zerwaniu ACL
Podczas rehabilitacji ACL warto zwrócić szczególną uwagę na ćwiczenia wzmacniające mięśnie kulszowo-goleniowe. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule „Rehabilitacja ACL – ćwiczenia na mięśnie kulszowo-goleniowe”.
Ćwiczenia w rehabilitacji po zerwaniu ACL – otwarty czy zamknięty łańcuch kinematyczny ?
Dyskusja na temat tego, czy lepsze są łańcuchy otwarte czy zamknięte, trwa od lat. W artykule „Które ćwiczenia po rekonstrukcji ACL – w łańcuchu otwartym czy zamkniętym?” znajdziesz szczegółowe omówienie tego tematu. W skrócie, ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach są bezpieczniejsze we wczesnych etapach rehabilitacji. Z kolei łańcuchy otwarte mogą być skuteczne w późniejszych etapach, gdy kolano już odzyska pewien stopień stabilności.
Zerwanie ACL – lepsza operacja czy rehabilitacja?
Decyzja o leczeniu zerwanego ACL powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Jak pokazują wyniki badania z Uniwersytetu w Lund, rehabilitacja może być skuteczną alternatywą dla operacji, szczególnie w przypadku młodych, aktywnych osób. Kluczem jest odpowiednio zaplanowany program ćwiczeń, wsparty współpracą z doświadczonym zespołem terapeutycznym. Dzięki temu pacjenci mogą wrócić do pełni sprawności, niezależnie od wybranej ścieżki leczenia.