Ból kręgosłupa lędźwiowego może wynikać z chorób reumatologicznych. W tym przypadku objawy neurologiczne i oponowe zwykle nie występują. W tym artykule przyjrzymy się bliżej czterem chorobom reumatologicznym i ich objawom, które można zaobserwować w warunkach klinicznych.

Szacowany czas czytania: 4 minuty

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa początkowo rozpoczyna się od stawu krzyżowo-biodrowego, jednak pierwsze symptomy w postaci bólu mogą pojawić się dopiero gdy zajęty zostanie kręgosłup lędźwiowy. 

Ból charakteryzuje się zmiennym nasileniem – pojawia się i znika – niezależnie tego, czy pacjent jest aktywny, czy odpoczywa. Z reguły jednak ból jest najbardziej dokuczliwy w godzinach porannych z towarzyszącą mu sztywnością, które łagodnieją po ich „rozchodzeniu”. Choroba zazwyczaj dotyka kilka segmentów naraz, a pacjenci zgłaszają ból wzdłuż kręgosłupa.

W badaniu zaobserwować można wypłaszczenie lordozy lędźwiowej, a także nasiloną kifozę piersiową. Występuje ogólne ograniczenie ruchu w kręgosłupie, szczególnie do zgięcia bocznego w obie strony. Zwichnięcie sztywnych stawów, zazwyczaj przy podnoszeniu czegoś ciężkiego, może wywołać ostry i nagły ból na wyższym poziomie kręgosłupa lędźwiowego.

Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba autoimmunologiczna, w których układ odpornościowy atakuje komórki własnego organizmu. W wyniku tego procesu zapalnego błona maziowa wyściełająca staw ulega uszkodzeniu, co prowadzi do obrzęków oraz uszkodzenia chrząstki i kości wewnątrz stawu.

RZS może zaatakować stawy międzywyrostkowe odcinka lędźwiowego, co w konsekwencji powoduje ból, który nie rozprzestrzenia się dalej niż do stawów biodrowych.

Ból i sztywność są najsilniejsze w godzinach porannych i zmniejszają się wraz z aktywnością. Dodatkowo w badaniu zaobserwować można ograniczenie ruchu o wzorcu torebkowym i miejscową tkliwość kręgosłupa.

Zespół Reitera

Zespół Reitera, znany również jako zespół Reitera-Siemensa lub reaktywne zapalenie stawów, jest rodzajem zapalnego schorzenia stawów, które jest często spowodowane przez infekcję bakteryjną, zwłaszcza infekcję układu moczowo-płciowego. Obejmuje on zapalenie stawów, spojówek i cewki moczowej.

Zespół Reitera powoduje zapalenie stawów (głównie kończyn dolnych), zwykle asymetryczne, które może powodować ból, obrzęk, zaczerwienienie, a także ograniczenie ruchomości stawów. Ból kręgosłupa lędźwiowego to zazwyczaj symptom wtórny do bólu stawów krzyżowo-biodrowych.

Hiperostoza usztywniająca kręgosłup

Hiperostoza usztywniająca kręgosłup, znana również jako zespół Forestiera-Ceveya lub idiopatyczna hiperostoza kostnienia kręgosłupa, to rzadka choroba układu kostno-szkieletowego, charakteryzująca się nadmiernym kostnieniem kręgosłupa.

Objawy i symptomy hiperostozy usztywniającej kręgosłup mogą obejmować ból pleców, ograniczenie ruchomości kręgosłupa, sztywność, zmniejszoną mobilność. Najczęściej zgłaszanym symptomem jest sztywność i uogólniony ból tułowia. W badaniu fizjoterapeutycznym można zaobserwować ograniczenie zakresu ruchu kręgosłupa, sztywność kręgosłupa, a w badaniach obrazowych narośla kostne.

Podsumowanie

Do niemechanicznych przyczyn bólu pochodzenia reumatologicznego zaliczamy ZZSK, reumatologiczne zapalenie stawów, zespół Reitera i hiperostozę usztywniającą kręgosłup. Trzy pierwsze schorzenia związane będą z aktywnością układu odpornościowego, który atakuje tkanki w organizmie. Natomiast hiperostoza usztywniająca kręgosłup jest chorobą, która charakteryzuje się zwiększoną produkcją tkanki kostnej w obrębie kręgosłupa. Schorzenie to nie ma bezpośrednich przyczyn autoimmunologicznych, ale niektóre formy mogą być związane z nieprawidłowościami w układzie odpornościowym.

Literatura

Arthritis Foundation. (2021). Reiter’s Syndrome. [online] Dostępne na: https://www.arthritis.org/diseases/reiters-syndrome [Dostęp: 20 kwietnia 2023] 

Veer, H. J. t., Bisschop, P., Ombregt, L. (2003). A System of Orthopaedic Medicine. United Kingdom: Churchill Livingstone.