Zarówno w przypadku udaru jak i przemijającego ataku niedokrwiennego symptomy, jakie zgłasza pacjent są do siebie bardzo zbliżone. Punktem różnicującym obie patologie jest natomiast przebieg czasowy. Jakkolwiek, zapobieganie kolejnemu udarowi czy TIA nie będzie się znacząco różnić.
Szacowany czas czytania: 4 minuty
Czego dowiesz się z tego wpisu
Przemijający atak niedokrwienny – objawy
Przemijający atak niedokrwienny związany jest z obecnością symptomów podobnych do udaru niedokrwiennego. Objawy uzależnione są także od zajętej tętnicy i obszaru, który zaopatruje. Rożnica jest taka, że symptomy TIA ustępują w ciągu około 15 – 60 minut, sporadycznie do 24 godzin. Po tym czasie pacjent ponownie funkcjonuje w prawidłowy sposób.
Najpowszechniejsze symptomy TIA to:
- zaburzenia widzenia
- zaburzenia mowy, mowa bełkotliwa
- trudności ze wstawaniem, przemieszczeniem się.
Pomimo faktu ustąpienia symptomów istnieje ryzyko, że TIA przeobrazi się w udar. Dlatego istnieje konieczność wykrycia przyczyn przemijającego ataku niedokrwiennego, odnalezienie prawdopodobnych mikrozatorów oraz wdrożenie niezbędnego leczenia.
Przemijający atak niedokrwienny – rola fizjoterapii w prewencji wtórnej
Wytyczne dotyczące zapobiegania kolejnemu udarowi/TIA przedstawione w 2021 roku przez the American Heart Association/American Stroke Association (AHA/ASA) mogą dostarczyć fizjoterapeutom wielu przydatnych informacji pomocnych w prewencji kolejnych epizodów u pacjentów po udarze/TIA.
AHA/ASA zwraca uwagę na niski poziom aktywności fizycznej (78% czasu spędzonego biernie) przeważający u osób po udarze w stanie ostrym, podostrym i przewlekłym. Długi czas spędzony w trybie siedzącym i brak aktywności zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe u osób po udarze.
Jeżeli jest to możliwe AHA/ASA rekomenduje, aby osoby po udarze (lub TIA) dążyły do osiągnięcia poziomu aktywności fizycznej w granicach około 40-minutowych sesji umiarkowanego/intensywnego treningu aerobicznego 3 do 4 razy w tygodniu (Eckel et al. 2014). Jeżeli nie jest to możliwe, aktywność fizyczną należy dostosować do tolerancji i możliwości pacjenta, fazy procesu zdrowienia, środowiska, dostępnej pomocy socjalnej, preferencji związanych z aktywnością, a także określonych upośledzeń, ograniczeń w aktywności i partycypacji.
U pacjentów po udarze lub TIA, którzy mają możliwość zaangażowania się w aktywności fizyczne, uznaje się, że wprowadzenie aktywności na poziomie co najmniej umiarkowanym przez minimum 10 minut 4 razy w tygodniu lub na poziomie intensywnym przez minimum 20 minut 2 razy dziennie zmniejsza ryzyko ponownego udaru czy zawału mięśnia sercowego (Turan et al. 2017).
AHA/ASA zwraca również uwagę na pomoc i nadzór fizjoterapeuty nad pacjentem z programem ćwiczeń. Wspomniany nadzór może być korzystny w celu wtórnego zapobiegania udarowi u osób, których deficyty nie pozwalają na optymalne uczestniczenie w aktywności fizycznej.
Fizjoterapeuci powinni ponadto podjąć próbę zmiany nawyków pacjenta. Można to zrealizować poprzez zalecenie pacjentowi pozostającemu przez długi czas w pozycji siedzącej w ciągu dnia robienie 3-minutowych interwałów stania lub lekkich ćwiczeń co 30 minut, dbając w ten sposób o zdrowie sercowo-naczyniowe.
Podsumowanie
Fizjoterapia pełni bardzo ważną rolę w prewencji wtórnej TIA, a także udaru. Interwencje polegające na ćwiczeniach i trening aerobowy wpływają pozytywnie na niepełnosprawność, wydolność sercowo-naczyniową, przemieszczanie się (prędkość chodu), funkcjonalną równowagę. Biorąc pod uwagę przytoczone korzyści nie powinniśmy o nich zapominać pracując z pacjentami po udarze czy TIA.
Literatura
Eckel, Robert H., John M. Jakicic, Jamy D. Ard, Janet M. de Jesus, Nancy Houston Miller, Van S. Hubbard, I-Min Lee, et al. 2014. “2013 AHA/ACC Guideline on Lifestyle Management to Reduce Cardiovascular Risk: A Report of the American College of Cardiology.American Heart Association Task Force on Practice Guidelines.” Journal of the American College of Cardiology 63 (25 Pt B): 2960–84.