Kręgosłup piersiowy łącząc obszar kręgosłupa lędźwiowego i obręczy barkowej jest ważnym elementem łańcucha kinematycznego. Dzisiejszy wpis przytaczając informacje zawarte w przeglądzie systematycznym (Heneghan et al. 2020), stanowi kompendium ćwiczeń na kręgosłup piersiowy wykorzystywanych przez sportowców. Celem autorów opracowania było:

  • zidentyfikować jakie ćwiczenia na kręgosłup piersiowy wykorzystywane są w treningu sportowców; 
  • ocenić powyższe ćwiczenia pod kątem zastosowania dla poprawy mobilności, kontroli motorycznej, poprawy lokalnej wytrzymałości mięśniowej oraz poprawy siły;
  • stworzyć wytyczne dla treningu sportowego pozwalające na dobór ćwiczeń na kręgosłup piersiowy w zależności od pożądanego celu. 
ćwiczenia na kręgosłup piersiowy poprawa siły

Ćwiczenia na kręgosłup piersiowy – metodologia badania

Systematyczny przegląd i synteza narracyjna zostały przeprowadzone zgodnie z uprzednio zaprojektowanym niepublikowanym wcześniej protokołem, na podstawie wytycznych Centrum Przeglądów i Rozpowszechniania (“Systematic Reviews: CRD’s Guidance for Undertaking Reviews in Health Care” n.d.). Ponieważ w porównaniu do obszaru lędźwiowego i szyjnego, literatura naukowa nie poświęca tak dużo uwagi na rzecz kręgosłupa piersiowego, autorzy publikacji zdecydowali się uwzględnić również źródła nieempiryczne w tym media społecznościowe. Pozwoliło to uchwycić zakres ćwiczeń na kręgosłup piersiowy promowanych przez praktyków za pośrednictwem różnych mediów. Jak pokazują badania coraz więcej osób angażuje się w opiekę zdrowotną oraz poprawę kondycji fizycznej za pośrednictwem aplikacji mobilnych i narzędzi mediów społecznościowych. Biorąc pod uwagę rosnące zainteresowanie tą formą rozpowszechniania wiedzy, stopniowo zdobywa ona również uwagę świata nauki (Skiba 2017). Wobec braku wytycznych dotyczących oceny jakości zasobów mediów społecznościowych oraz uwzględnienia źródeł empirycznych i nieempirycznych, w badaniu nie przeprowadzono formalnej oceny wystąpienia ryzyka stronniczości. Ćwiczenia na kręgosłup piersiowy zostały jednak ocenione na podstawie poziomu dowodów, gdzie poziom 1a reprezentuje systematyczny przegląd randomizowanych badań kontrolnych, poziom 5 reprezentuje opinię eksperta bez krytycznej oceny (“Oxford Centre for Evidence-Based Medicine: Levels of Evidence (March 2009)” 2020). Dodatkowo każde ćwiczenie w zależności od realizowanego celu, przypisano do jednej z poniższych kategorii:

ćwiczenia na kręgosłup piersiowy i świadomość kinestetyczna
  • Poprawa mobilności – gdzie mobilność definiowana jest jako swoboda ruchu w segmentach kręgosłupa co daje podstawę do rozwoju kontroli motorycznej i optymalnej funkcji kręgosłupa (Spencer, Wolf, and Rushton 2016).
  • Poprawa kontroli motorycznej – gdzie kontrola motoryczna definiowana jest jako umiejętność utrzymania integralności kręgosłupa podczas wykonywania wymagających zadań ruchowych, uzależnionej zarówno od zasobów układu mięśniowo-szkieletowego jak również od zdolności przetwarzania danych sensorycznych, interpretowania stanu stabilności i ruchu oraz ustalania strategii pokonywania przewidywalnych i nieoczekiwanych wyzwań związanych z ruchem (Hodges and Moseley 2003)
  • Poprawa lokalnej wytrzymałości mięśniowej – która definiowana jest jako zdolność do generowania lub tolerowania zmiennej intensywności i czasu trwania pracy co przekłada się na zdolność efektywnego uprawiania danej dyscypliny sportowej (American College of Sports Medicine 2009)
  • Poprawa siły mięśniowej – gdzie siła mięśniowa definiowana jest jako zdolność mięśni do pokonywania oporów zewnętrznych (Zatsiorsky 1995)

Ćwiczenia na kręgosłup piersiowy – wyniki z systematycznego przeglądu

Spośród wszystkich ćwiczeń na kręgosłup piersiowy zakwalifikowanych do badania ostatecznie wyselekcjonowano 38 (18 z literatury naukowej, 18 z YouTube i 2 z Facebooka). Liczba ćwiczeń przypisanych do poszczególnych kategorii to: 9 – mobilność, 7 – kontrola motoryczna, 15 – lokalna wytrzymałość mięśniowa i 7 – siła. Ściągawkę ze wszystkimi nazwami ćwiczeń możesz pobrać klikając w:

Poniżej osadzam również playlisty z nagraniami poszczególnych ćwiczeń na kręgosłup piersiowy, które przygotowałem na podstawie odnośników umieszczonych w badaniu. Zamierzone adaptacje i opisy wszystkich 38 ćwiczeń dostępne są bezpłatnie w pełnym tekście przytaczanego artykułu. Ogólny poziom dowodów przypisany został do niskiej jakości, ponieważ pochodziły one głównie z opinii ekspertów.




Kliniczne implikacje w pracy fizjoterapeuty i trenera personalnego

Zgodnie z teorią współzależności regionalnej (Wainner et al. 2007) prawidłowa funkcja kręgosłupa piersiowego jest ważna dla ogólnej sprawności całego kręgosłupa, jak i obręczy barkowej. Omawiany przegląd zebrał przydatne kompendium ćwiczeń ukierunkowanych właśnie na obszar kręgosłupa piersiowego. Chociaż prezentowane aktywności są pozornie ćwiczeniami kręgosłupa piersiowego, niekoniecznie angażują go do pracy w sposób wyizolowany. W zależności od ćwiczenia nieuchronnie mniej lub bardziej zaangażowany zostanie również kręgosłup szyjny, jak i lędźwiowy.

kręgosłup piersiowy i teoria współzależności

W przypadku niektórych ćwiczeń, aby prawidłowo pracować obszarem klatki piersiowej, konieczna jest dobra świadomość kinestetyczna, co może być dużym wyzwaniem zarówno dla sportowców, jak i pacjentów. Wiele z zawartych aktywności obejmuje kończyny górne (w celu uzyskania dłuższego ramienia dźwigni) i / lub pozycje klęczące (w celu ograniczenia ruchu kręgosłupa lędźwiowego). W związku z tym niektóre ćwiczenia mogą być przeciwwskazane dla wybranej grupy pacjentów (np. okres wczesnej rehabilitacji po zabiegach). Ponadto, biorąc pod uwagę ograniczone dowody naukowe, należy być świadomym, że skuteczność prezentowanych ćwiczeń na kręgosłup piersiowy w rehabilitacji i prewencji urazów jest w dużej mierze nieznana.

Literatura:

Heneghan, Nicola R., Svein M. Lokhaug, Isaak Tyros, Sigurd Longvastøl, and Alison Rushton. 2020. “Clinical Reasoning Framework for Thoracic Spine Exercise Prescription in Sport: A Systematic Review and Narrative Synthesis.” BMJ Open Sport & Exercise Medicine 6 (1): e000713.

Literatura uzupełniająca:

American College of Sports Medicine. 2009. “American College of Sports Medicine Position Stand. Progression Models in Resistance Training for Healthy Adults.” Medicine and Science in Sports and Exercise 41 (3): 687–708.

Hodges, Paul W., and G. Lorimer Moseley. 2003. “Pain and Motor Control of the Lumbopelvic Region: Effect and Possible Mechanisms.” Journal of Electromyography and Kinesiology: Official Journal of the International Society of Electrophysiological Kinesiology 13 (4): 361–70.

“Oxford Centre for Evidence-Based Medicine: Levels of Evidence (March 2009).” 2020. June 2, 2020. https://www.cebm.net/2009/06/oxford-centre-evidence-based-medicine-levels-evidence-march-2009/.

Skiba, Diane. 2017. “Evaluation Tools to Appraise Social Media and Mobile Applications.” Informatics 4 (3): 32.

Spencer, Simon, Alex Wolf, and Alison Rushton. 2016. “Spinal-Exercise Prescription in Sport: Classifying Physical Training and Rehabilitation by Intention and Outcome.” Journal of Athletic Training 51 (8): 613–28.

“Systematic Reviews : CRD’s Guidance for Undertaking Reviews in Health Care.” n.d. Accessed November 20, 2020. https://www.worldcat.org/title/systematic-reviews-crds-guidance-for-undertaking-reviews-in-health-care/oclc/780507104.

Wainner, Robert S., Julie M. Whitman, Joshua A. Cleland, and Timothy W. Flynn. 2007. “Regional Interdependence: A Musculoskeletal Examination Model Whose Time Has Come.” The Journal of Orthopaedic and Sports Physical Therapy 37 (11): 658–60.Zatsiorsky, Vladimir M. 1995. Science and Practice of Strength Training. Human Kinetics Publishers.